Het BIM effectief inzetten op jouw project: 3 tips van de expert

Uit gesprekken met onze klanten en andere partijen in de markt merken we dat er veel interesse is in het BIM. Opdrachtgevers schrijven het BIM steeds vaker voor en ook marktpartijen kiezen er in toenemende mate voor om het BIM in te zetten bij projecten. De voordelen van het BIM kunnen heel groot zijn, het kan je echter ook veel extra tijd kosten en uiteindelijk maar weinig opleveren. Hoe voorkom je dat laatste en zorg je ervoor dat je maximaal voordeel haalt uit het BIM? We vroegen het Toine Bullens, senior consultant bij Brink. Toine begeleidde inmiddels diverse bedrijven bij de inzet van het BIM. Hij weet precies waar het vaak misgaat en hoe je van de toepassing van het BIM in jouw project een succes maakt.

Als je het BIM inzet op een project wil je daar voordelen uit halen, dat spreekt voor zich. Die potentiële voordelen zijn er in overvloed. Als je informatie over het gebouw in één model met een duidelijke structuur verzamelt, kunnen alle betrokkenen beschikken over de meest actuele gegevens. Als je dat goed doet, voorkom je fouten en bespaar je tijd. Tijdens de uitvoering, het beheer en onderhoud werkt dat zo, maar zeker ook in de ontwerp- en calculatiefase. Als een architect in de ontwerpfase het BIM ontwikkelt met de juiste informatie, kan de aannemer hoeveelheden uit het BIM halen waardoor de calculatietijd wordt verkort.

In de praktijk lukt het echter nog lang niet altijd om die voordelen van het BIM ook echt te benutten. Toine begeleidt opdrachtgevers en andere partijen bij de inzet van het BIM. Welke lessen kan hij hier met ons delen?

1: Zorg dat je over hetzelfde praat

Toine: “Wat ik allereerst heb geleerd is hoe belangrijk het is dat de betrokken partijen over hetzelfde praten als het over het BIM gaat. Dat is namelijk lang niet altijd het geval. De ene keer wordt met het BIM een 3D-model bedoeld, de andere keer de hele informatiestructuur van het project, weer een andere keer iets daartussenin.”

“Het één is niet beter dan het ander, maar het is wel cruciaal dat iedereen hetzelfde beeld heeft bij wat het BIM is voordat je er samen mee gaat werken. Normaal gesproken hanteer ik het uitgangspunt dat de informatiestructuur gaat over het uitwisselen van informatie tussen verschillende informatiebronnen gedurende de hele levenscyclus van een gebouw en het BIM één van die informatiebronnen is, namelijk een verzameling 3D-objecten waar data aan gekoppeld is. Het BIM bevat dus niet alle informatie. Het zegt bijvoorbeeld wel iets over materialen, maar niet iets over garanties en onderhoudsvoorschriften. Dat staat in een andere informatiebron. Hoe je het ook beschouwt, zorg dus dat je in je definitie van het BIM op één lijn zit voordat je begint. Anders ga je met verkeerde verwachtingen een proces en project in.”

2: Denk goed na over waarom je het BIM in wilt zetten (het BIM moet meerwaarde hebben!)

Toine: “Ik maak in de praktijk mee dat het BIM er in het project maar een beetje bijhangt. Dan roept iemand tijdens het project af en toe: ‘Oh ja, we moeten het BIM nog bijwerken.’ Het BIM op die manier inzetten, kost alleen maar extra tijd en meer kwaliteit tegen minder kosten krijg je dan zeker niet. Denk daarom altijd goed na waarom je het BIM wilt gebruiken. Bij welke processen is de toepassing van het BIM van toegevoegde waarde. Hoe zet je het in, wie doet wat en waarom?”

“Als één van de doelen is dat de aannemer makkelijker kan calculeren, hou daar dan rekening mee als je een architect vraagt het BIM te ontwikkelen. Als je dat niet van tevoren duidelijk maakt en heldere afspraken maakt over waar het BIM dan aan moet voldoen, wordt aan het eind van de ontwerpfase een BIM opgeleverd waar de aannemer niks mee kan, omdat de architect het BIM heel anders gebruikt dan de aannemer. Aannemers hebben bijvoorbeeld een specifieke structuur nodig om hun ramingen mee te maken. Het is niet vanzelfsprekend dat architecten diezelfde structuur gebruiken. Ook het gevraagde detailniveau is voor een aannemer vaak anders dan voor een architect. Als je een ontwerp maakt, is het niet altijd erg als een wand over meerdere verdiepingen loopt en door de vloer heen snijdt, maar voor aannemers heeft dat consequenties voor de hoeveelheden die zij uittrekken. Er is dus echt een verschil in informatiebehoefte en als je daar niet vanaf het allereerste begin duidelijkheid over geeft, bestaat de kans dat de aannemer bijna helemaal opnieuw moet beginnen met het BIM als de architect klaar is.”

“Dat wil overigens niet zeggen dat de architect al die specifieke informatie al in moet voeren, als de aannemer het model maar naar een specifieker niveau kan tillen als de architect klaar is. Een hulpmiddel hierbij is de BIM Basis ILS, een standaard informatieleveringsspecificatie. De BIM Basis ILS is door de markt ontwikkeld, zowel architecten als aannemers werkten eraan mee. Het zorgt ervoor dat de structuur van je BIM in de basis goed is. Als je eraan voldoet, kunnen de meeste partijen met het BIM vooruit. Het biedt goede houvast.”

3: Benader een project integraal en maak het BIM daar ook integraal onderdeel van

“Deze tip is sterk gerelateerd aan de vorige. Waar het echt om gaat als je voordeel wilt halen uit de inzet van het BIM is dat je met elkaar duidelijk maakt waarom je het BIM in wilt zetten, welke informatie dan nodig is en wie ervoor verantwoordelijk is om welke informatie in welke fase van het project toe te voegen.”

“Wat ik altijd doe, is eerst samen met de betrokken partijen de processen van een project in kaart brengen en dan per fase en per proces beschrijven voor welke verschillende toepassingen het BIM kan worden ingezet. Daarbij kun je ook tot de conclusie komen dat het BIM voor bepaalde toepassingen geen toegevoegde waarde heeft en dat je het voor die doeleinden dus niet gaat inzetten.”

Voor de toepassingen waar het BIM wel toegevoegde waarde heeft, kun je vervolgens gaan specificeren: het BIM moet geschikt zijn om …. Zorg dat je hierin heel duidelijk bent. Met vage omschrijvingen zoals ‘Het BIM moet geschikt zijn voor beheer en onderhoud’ kun je niet zoveel. Wat betekent beheer en onderhoud dan, over welke toepassingen hebben we het? Schoonmaken, de oppervlakte van het glas eruit kunnen halen voor de glazenwasser?”

“Kortom: als duidelijk is waar het BIM in een project op welk moment voor zal worden ingezet, volgt daaruit aan welke specifieke randvoorwaarden het op dat moment moet voldoen. Die procesmatige aanpak is nog niet vanzelfsprekend, maar is de sleutel tot de succesvolle inzet van het BIM. Specificeer de toepassingen van het BIM, mits zinvol, heel goed over de hele looptijd van het project of zelfs het gebouw. Dan kun je uit het BIM maximaal voordeel halen.”

Toine schreef eerder een reeks blogs over het BIM. Geïnteresseerd om meer te lezen? Hier vind je het eerste blog in de reeks van 4 blogs.

Toine Bullens is werkzaam als Senior Manager bij Brink.